Bùi Quốc Hùng
Lời Thưa. – Từ ngày 29 tháng 9 đến nay, trên các phương tiện truyền thông liên tục loan tải tin tức về các sản phẩm thuốc lá điện tử (vaping) liên quan đến vụ bộc phát bệnh về phổi, làm dấy lên mối quan tâm về sức khỏe của người dân khi sử dụng các sản phẩm vaping này.
Con số bệnh nhân đã tăng lên nhanh chóng, theo các bản tin ngày 29/9 có 805 bệnh nhân bị bệnh phổi ở 46 tiểu bang và một ở lãnh thổ Hoa Kỳ và 12 người chết, đến ngày 10/10, tăng lên 1,229 bệnh nhân ở 49 tiểu bang gồm cả ở District of Columbia và United States Virgin Islands; và 29 người chết theo báo cáo của Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC) công bố ngày Thứ Năm, 10/10/2019.
THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ
Các giới chức y tế Hoa Kỳ tiếp tục tìm kiếm mô hình trong hàng trăm ca bệnh phổi trầm trọng được báo cáo ở những người sử dụng thuốc lá điện tử và các sản phẩm liên quan khác.
Cho đến nay, chúng ta nhìn vào những gì chúng ta biết về sự bộc phát và cuộc điều tra của giới hữu trách:
Ai, Tuổi Nào Đang Bị Bệnh?
Số liệu mới nhất là 1.080 trường hợp được xác nhận và có thể xảy ra ở 48 tiểu bang và một lãnh thổ của Hoa Kỳ, bao gồm hơn một chục trường hợp chết người. Giới hữu trách y tế cho biết 70% bệnh nhân là nam giới. Hơn một phần ba trẻ hơn 21 tuổi, và với các bệnh nhân trong độ tuổi từ thanh thiếu niên đến 75 tuổi.
Sản Phẩm Vaping Liên Quan Đến Thứ Gì?
Không có dụng cụ, thành phần hoặc phụ gia duy nhất đã được xác định. Hầu hết các bệnh nhân nói rằng họ đã dùng các sản phẩm có chứa THC, thành phần cao trong sản xuất cần sa. Những người khác nói rằng họ đã dùng cả THC và nicotine. Một nhóm nhỏ hơn báo cáo họ chỉ dùng các sản phẩm có chứa nicotine.
Các Triệu Chứng Như Thế Nào?
Bệnh nhân đang đến bệnh viện với ho, đau ngực, khó thở, mệt mỏi và nôn mửa. Các hình ảnh xét nghiệm cho thấy phổi bị chấn thương và các bác sĩ không thể tìm thấy nhiễm trùng hoặc các nguyên nhân khác.
Những Bệnh Này Trầm Trọng Ra Sao?
Nhiều báo cáo liên quan đến các bệnh nghiêm trọng, đe dọa tính mạng ở những người khỏe mạnh trước đây. Nhiều bệnh nhân đã được thở bằng oxy. Một số cần được đưa vào máy thở. Thuốc kháng sinh không có tác dụng, và vẫn chưa rõ liệu thuốc steroid có giúp ích gì không.
“Chúng tôi không thể biết được mọi người sẽ hồi phục tốt như thế nào (từ vết thương ở phổi) và thiệt hại có thể là vĩnh viễn.” Tiến sĩ Anne Schuchat của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh cho biết hôm thứ Năm 3/10/2019.
Giới Hữu Trách Đang Làm Gì?
Ngay cả trước khi dịch bệnh bộc phát, các trường học đã phải vật lộn để đàn áp vaping vì các học sinh dễ giấu các vật dụng này. Trong cuộc khảo sát gần đây nhất của chính phủ, hơn 1 trong 4 học sinh trung học đã báo cáo hít thuốc trong tháng qua. Giới hữu trách y tế đã cảnh báo trong nhiều năm rằng sự phổ biến của các sản phẩm vape có hương vị cho trẻ em có thể dẫn đến việc sử dụng thuốc lá suốt đời.
Lo ngại về tuổi thiếu niên hít thuốc đã lên cao, cuộc khủng hoảng sức khỏe đã thúc đẩy một số tiểu bang ngừng bán thuốc lá điện tử có hương vị hoặc tăng tuổi tối thiểu để mua thuốc lá điện tử lên 21.
Tiểu bang Massachusetts đình chỉ bán tất cả các sản phẩm hít thuốc trong bốn tháng, một hành động đã bị thưa kiện tại tòa án. (Tin giờ chót: Tòa án Massachusetts hôm 21/10/2019 cho phép giữ lệnh cấm bán nhưng yêu cầu viết lại lệnh trong một tuần lễ)
Tòa Bạch Ốc đã công bố kế hoạch cấm các sản phẩm hít thuốc có hương vị.
Hôm thứ Năm, 3/10/2019 Ủy ban Thương mại Liên bang đã ra lệnh cho hãng sản xuất Juul và năm công ty sản xuất vaping khác chuyển giao tin tức về cách họ tiếp thị thuốc lá điện tử. Trong khi đó, các nhà điều tra tội phạm của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm đang tập trung vào chuỗi cung ứng để tìm hiểu những gì làm cho người ta bị bệnh.
Nghiên Cứu Mới Nhất Là Gì?
Nghiên cứu mới nhất không phải là bằng chứng cuối cùng, nhưng các chuyên gia kiểm tra mô phổi của 17 bệnh nhân nói rằng thiệt hại trông giống như phỏng hóa chất, tương tự như những gì được thấy ở những người tiếp xúc với khí độc. Bác sĩ Brandon Larsen của bệnh viện Mayo Clinic Arizona cho biết ông tin rằng khói độc hại đang gây ra ít nhất một số bệnh. Nghiên cứu được công bố hôm thứ tư trên Tạp chí Y học New England Journal Medicine.
Các cuộc thử nghiệm trong phòng thí nghiệm chưa hoàn chỉnh của FDA tiếp tục tìm thấy THC và vitamin E acetate, chất làm đặc, trong một số chất lỏng được thử nghiệm, nhưng Tiến sĩ Ann Schuchat cảnh báo:
“Có thể có nhiều thứ khó chịu khác nhau trong thuốc lá điện tử và các sản phẩm vaping và chúng có thể gây ra khác nhau tác hại trong phổi.”
Làm Thế Nào Người Dân Mỹ Thấy Được Những Nguy Hiểm Về Sức Khỏe Của Sản Phẩm Vaping Và Hút Thuốc?
Người Mỹ tin rằng nicotine là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn hơn THC, theo khảo sát của các nhà nghiên cứu tại NORC tại Đại học Chicago. Gần như tất cả người trưởng thành (90%) tin rằng hút thuốc lá là có hại và 81% tin rằng các sản phẩm vaping nicotine có hại.
Một số ít người nhìn thấy những nguy hiểm về sức khỏe trong cần sa với 65% nói rằng vaping THC có hại và 58% người trưởng thành nói hút cần sa có chứa THC là có hại. Một cuộc khảo sát tiêu biểu trên toàn quốc với hơn 1.000 người trưởng thành được thực hiện từ ngày 19 đến 24 tháng 9, 2019.
Chúng Ta Biết Gì Về Thuốc Lá Điện Tử An Toàn?
Các chuyên gia y tế thường coi thuốc lá điện tử ít gây hại hơn thuốc lá truyền thống vì chúng không chứa tất cả các sản phẩm phụ gây ung thư như của thuốc lá đốt. Và một số quốc gia – bao gồm Vương quốc Anh – đã hoàn toàn chấp nhận vaping như một công cụ y tế công cộng để giảm số lượng thuốc lá truyền thống gây chết người.
Các cơ quan quản lý y tế của Hoa Kỳ thường áp dụng một cách tiếp cận thận trọng hơn. Một phần, đó là vì hầu như không có nghiên cứu dài hạn nào về ảnh hưởng sức khỏe của hơi được tạo ra khi thuốc lá điện tử làm nóng dung dịch nicotine. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cơ quan quản lý các sản phẩm vaping nicotine, đã đưa ra hạn chót vào tháng 5 tới cho tất cả các nhà sản xuất thuốc lá điện tử để gửi sản phẩm của họ để xem xét. Theo quy định của FDA, chỉ những sản phẩm đại diện cho lợi ích ròng đối với sức khỏe cộng đồng mới được phép tồn tại trên thị trường.
Điều Gì Là Lời Khuyên Tốt Nhất Ngay Bây Giờ?
Các giới chức y tế đang kêu gọi mọi người ngừng vaping, đặc biệt là các sản phẩm có chứa tetrahydrocannabinol (THC) và được chăm sóc y tế nếu họ bị khó thở hoặc đau ngực sau khi vaping.
Tiến sĩ Ann Schuchat thừa nhận mối quan tâm về các sản phẩm thị trường chợ đen. Bà nói rằng các cơ quan quản lý cần sa có giấy phép đang thực hiện các bước để đảm bảo các sản phẩm họ quản lý an toàn, nhưng bà nói thêm: “Với tất cả dữ liệu tôi đã thấy, tôi không biết ngay bây giờ thứ gì an toàn.”
Bộc Phát Bệnh Viêm Phổi Liên Quan Tới Thuốc Lá Điện Tử Hoặc Vaping
Trong một bản tin của Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC) phổ biến ngày 27/9, loan tin CDC, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), các sở y tế tiểu bang và địa phương, và các cơ sở y tế công cộng, bệnh viện khác đang điều tra một đợt bộc phát về bệnh phổi liên quan đến việc sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử hoặc vaping.
Sự Kiện Chính Về Việc Sử DụngThuốc Lá Điện Tử hoặc còn gọi là Vaping:
– Thuốc lá điện tử (Electronic cigarettes) – hay thuốc lá điện tử (e-cigarettes)- còn được gọi là vapes, e-hookah, bút vape, hệ thống bồn chứa, mod, và hệ thống phân phối nicotine điện tử (gọi tắt là ENDS).
• Sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử thường được gọi là vaping.
• Thuốc lá điện tử hoạt động bằng cách đốt nóng chất lỏng để tạo ra bình phun mà người dùng hít vào phổi.
• Chất lỏng có thể chứa: dầu nicotine, tetrahydrocannabinol (THC) và cannabinoid (CBD), và các chất và phụ gia khác. THC là hợp chất làm thay đổi tâm lý của cần sa tạo ra loại “cao”.
Trung Tâm CDC đã nhận được dữ liệu giới tính và tuổi trên 771 bệnh nhân. Khoảng 69% bệnh nhân là nam giới. Gần hai phần ba (62%) bệnh nhân từ 18 đến 34 tuổi; với 22% bệnh nhân trong khoảng từ 18-21; 16% bệnh nhân dưới 18 tuổi. Tất cả các bệnh nhân được báo cáo có tiền sử sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử hoặc vaping.
Những phát hiện mới nhất từ cuộc điều tra về bệnh phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử, hoặc vaping, cho thấy các sản phẩm có chứa THC đóng vai trò trong vụ dịch bệnh.
Trung Tâm CDC đã nhận được dữ liệu về các chất được sử dụng trong thuốc lá điện tử hoặc các sản phẩm vaping trong 30 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng ở 514 bệnh nhân.
Khoảng 77% báo cáo sử dụng các sản phẩm có chứa THC; 36% báo cáo sử dụng độc quyền các sản phẩm có chứa THC. Khoảng 57% báo cáo sử dụng các sản phẩm có chứa nicotine; 16% báo cáo sử dụng độc quyền các sản phẩm có chứa nicotine.
Những Gì Chúng Tôi Không Biết
- Các phơi nhiễm hóa chất cụ thể gây tổn thương phổi liên quan đến việc sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử, hoặc vaping, vẫn chưa được biết đến tại thời điểm này.
• Không có sản phẩm hay chất nào có liên quan đến tất cả các trường hợp chấn thương phổi.
• Cần thêm thông tin để biết liệu một hoặc nhiều sản phẩm, chất hoặc nhãn hiệu thuốc lá điện tử có phải là nguyên nhân gây ra dịch bệnh hay không.
Trung Tâm CDC Đề Nghị lời Khuyên:
- Trong khi cuộc điều tra này đang diễn ra, Trung Tâm CDC khuyên bạn nên cân nhắc việc không sử dụng thuốc lá điện tử hoặc vaping, các sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm có chứa THC.
• Nếu bạn là người trưởng thành sử dụng thuốc lá điện tử có chứa nicotine để bỏ hút thuốc lá, đừng quay lại hút thuốc lá.
• Nếu gần đây bạn đã sử dụng thuốc lá điện tử hoặc sản phẩm vaping và bạn có các triệu chứng giống như các báo cáo trong đợt bộc phát này, hãy gặp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
• Bất kể cuộc điều tra đang diễn ra:
– Bất cứ ai sử dụng thuốc lá điện tử hoặc sản phẩm vaping không nên mua các sản phẩm này (ví dụ: thuốc lá điện tử hoặc sản phẩm vaping có dầu THC hoặc CBD) ngoài đường và không nên sửa đổi hoặc thêm bất kỳ chất nào vào các sản phẩm này không nhằm mục đích bởi nhà sản xuất.
– Thanh thiếu niên và thanh niên không nên sử dụng thuốc lá điện tử, hoặc vaping, sản phẩm.
– Phụ nữ đang mang thai không nên sử dụng thuốc lá điện tử, hoặc vaping, sản phẩm.
– Người lớn hiện không sử dụng sản phẩm thuốc lá không nên bắt đầu sử dụng sản phẩm thuốc lá điện tử hoặc vaping.
Hai Tiểu Bang Washington và Oregon Ban Lệnh Cấm Tạm Thời
Washington
Vào ngày Thứ Năm, 10 tháng 10, 2019 theo lệnh của Thống Đốc Jay Inslee, Dân Chủ, giới hữu trách y tế của tiểu bang Washington đã cấm bán sản phẩm vaping có hương vị trong 120 ngày tiếp theo (6 tháng).
Ông John Wiesman, Bộ trưởng Bộ Y tế của TB Washington nói trong một bản tuyên bố:
“Đây là một phần quan trọng trong phản ứng của chúng tôi đối với dịch bệnh vaping thanh thiếu niên và sự bộc phát của chấn thương phổi liên quan đến vaping ở Washington và trên cả nước. Trong khi chúng tôi chưa biết chính xác nguyên nhân của chấn thương phổi, chúng tôi biết những sản phẩm này không an toàn và chúng tôi phải hành động nhanh chóng để bảo vệ những người trẻ tuổi.”
Hiện tại có bảy trường hợp mắc bệnh phổi liên quan đến vaping ở tiểu bang Washington, với trường hợp gần đây nhất được báo cáo tại Pierce County.
Oregon
Tiếp theo Tiểu Bang Wasingtom vào ngày Thứ Sáu, 11 tháng 10, 2019 Tiểu Bang Oregon đã ban hành lệnh cấm tạm thời đối với tất cả các sản phẩm vaping có hương vị, có hiệu lực vào ngày 15 tháng 10 và dự kiến kéo dài ít nhất sáu tháng. “Chúng tôi tiếp tục nhận được thông điệp rằng không ai nên vape”, ông Dean Sidelinger, một nhân viên y tế tại Oregon và nhà dịch tễ học tiểu bang nói.
Hiện đã có hai người chết vì bệnh liên quan đến vaping.
Bùi Quốc Hùng
Nguồn: fb PeterNguyenthanh
Views: 0
