Hôm nay bé Thư về hỏi ba: Ba ơi! Khi một nhóm tụi con đọc sách (reading with correct spelling) trong lớp và chấm điểm lẫn cho nhau để nộp cô giáo, các bạn muốn con chấm cho các bạn là không có lỗi khi đọc (misspelling) để các bạn hưởng trọn số điểm 100%; nhưng thật tình các bạn vẫn còn đọc sai nên con chấm các bạn dưới 100% . Các bạn cự nự con dữ quá (argue with me!) vì các bạn nói con cứ chấm 100% đi, cô giáo có biết đâu? Con không làm như các bạn muốn nên các bạn không chơi với con. Ba dạy con phải làm sao? Vì làm như các bạn là nói dối (cheating), ba nói là không tốt phải không?
Con gái rất yêu dấu của ba!
Trước tiên ba rất hạnh phúc và hãnh diện về con gái của ba. Con đã không nói dối, con rất siêng năng và thật thà, ngay thẳng trong học tập; một đức tính tốt của người học sinh và của người công dân mai sau đất nước. Nếu các bạn có cự nự hay không chơi với con thì con cũng đừng buồn vì những người bạn đó chưa hình dung cái xấu đó. Hãy nói cho cô giáo rõ mọi chuyện và hãy tìm những bạn tốt, thật thà và ngay thẳng trong việc học mà chơi; vì chưng đó là một trong những yếu tố để đánh giá sự thành công hay trung tín của các con trên bước đường học làm người sau này.
Thật tồi tệ biết bao, nếu chúng ta biết được mình đang bị chính những người xung quanh lừa dối (bạn bè, anh em, người thân hay gia đình) như trường hợp của con cũng vậy. Nhưng điều tệ hại hơn là đôi khi chúng ta rất khó có thể phát hiện ra những lời nói đó là dối trá hay thật lòng. Ba lấy ví dụ như bé Thư chẳng hạn: nếu con vì cần chơi với các bạn cùng group mà phải nói dối gạt bản thân mình, gạt bạn bè, cô giáo và ngay cả cha mẹ (vì các bạn con nghĩ đó là chân thật và cũng chả sao) thì điều đó tồi tệ và gây ra bao hệ quả rất xấu như việc học của các con bị ảnh hưởng, cô giáo và nhà trường nếu phát hiện các con nói dối trong học tập (cheating) các con sẽ bị hạnh kiểm xấu…và khi các mẹ biết được từ nhà trường thông báo, cha mẹ thật sự đau lòng…
Các con thương!
Theo các chuyên gia tâm thần học tại trường Đại học Pennsylvania, khi con người ta nói dối thì thường cảm thấy căng thẳng, lo âu, sợ hãi bị lật tẩy và lo ngại mọi người biết. Đó là những dấu hiệu đầu tiên để nghi ngờ những kẻ đang nói dối. Vì thế, để nhận ra lời nói của một người có thật lòng hay không thì các con hãy quan sát những hành vi, cử chỉ hay tâm thái thoải mái hoặc căng thẳng của người đó khi nói. Đây cũng là cách thức mà các thầy cô, cha mẹ, và lực lượng cảnh sát thường áp dụng khi đối diện hay thẩm tra với người nói dối.
Khi các con nói dối, bằng cách đưa ra nhiều câu hỏi tưởng chừng như không liên quan, nhưng khi qua quan sát thái độ khi trả lời các câu hỏi đó, cô giáo và nhà trường đã phát hiện có thể nhận biết được lời nói của các con là đúng hay là sai.
Các con có muốn phải luôn sống trong căng thẳng, lo âu, sợ hãi bị lật tẩy và lo ngại mọi người biết vì mình nói dối hay các con muốn sống thoải mái, trung thật? Sẵn đây ba xin bổ xung đôi điều về những loại nói dối mà ở tuổi các con hay mắc phải và các con cần nên tránh:
Có rất nhiều các bạn tuổi như các con khi nhìn thấy bạn bè hàng xóm đang chơi máy bay đồ chơi thì lập tức tiến lại gần và nói rằng: “Nhà tớ cũng có, còn to hơn thế này nhiều, tớ còn có thể ngồi trên đó bay đi chơi nữa cơ”. Thật ra ý nghĩa trong câu nói đó của các bạn là không muốn mình bị thua kém, mặc dù, khi nói câu đó, các bạn cũng chưa tưởng tượng được rằng một chiếc máy bay có thể ngồi lên thì nó sẽ to như thế nào.
Có rất nhiều bạn cùng trang lứa như các con, khi ba, mẹ vì rất nhiều lý do không cho tiền ăn quà ở trường , thế là các bạn đó đâm ra nói dối khi xin tiền cha mẹ thì nói là đóng vào quỹ lớp, mua sách… nhưng sự thật là để ăn quà. Lời nói nối này thường làm cha mẹ bận lòng vì các con lại tập thành thói xài tiền hoang phí và ăn hàng rong.
Một số các bạn 6 tuổi biết rằng nói dối “Con chó ăn mất cuốn vở bài tập về nhà của em” sẽ không qua mắt cô giáo bằng lời nói dối là “Em không thể làm bài tập ở nhà vì tối qua em bị ốm”. Các con thấy sự phân biệt và lựa chọn câu nói dối và tại sao nói dối trong những trường hợp mà các con cứ nghĩ là mình đúng và sẽ khỏi bị điểm xấu.
Nói dối là khi đặt điều và không nói đúng sự thật hay khi các con kể sai sự thật, nói láo, nói chơi, hay là không kể lại đầu đuôi sự thật một cách đúng đắn là cách nhằm mục đích lừa gạt ai đó. Nói dối vì mục đích xấu, nói dối để làm hại người khác thì còn xấu ơi là xấu, và trái lại.
Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam có câu truyện “Nói dối như cuội.” Chú Cuội với tài nói dối tinh quái đã đi vào đời sống của nhân dân ta mà ba đã có đôi lần kể cho các con nghe.
Vì bố mẹ mất sớm, Cuội được ông chú bà thím nhận về nuôi nấng. Ngay từ thưở nhỏ, chú đã có trí thông minh, hóm hỉnh và biết cách nói dối tài tình. Phạm vi nói dối của Cuội vượt khỏi gia đình và ra ngoài xã hội. Với tài nói dối, nhanh nhảu, Cuội vẫn sống ung dung, và đã có lúc làm cho bọn hám tiền, ưa sang trọng trở thành những tên hề không hơn không kém trước nhân dân, trước xã hội. Nhưng nhìn chung “nói dối như Cuội” vồ hình trung nhắc nhở mọi người đừng tập nói dối thành một thói quen xấu kẻo lại bị đổi tên là thằng nói dối như “Cuội”.
Nói dối là một trong ngũ giới cấm của người phật tử. (Không sát sinh. Không trộm cướp. Không tà dâm. Không nói dối. Không dùng chất gây nghiện.) Sở dĩ đức Phật đặt ra năm giới, vì Ngài mong muốn cho con người hưởng được qủa báo tốt đẹp từ những đức tính tốt đẹp. Vì chưng đạo của sự thật nên phải tôn trọng sự thật, và vì nuôi dưỡng lòng từ bi. Ngũ giới này còn đem lại trật tự, an vui, hòa bình cho gia đình, xã hội.
Theo giáo lý Công giáo, nói dối và làm chứng dối là một trong mười điều răng cấm của Đức Chúa trời trong Kitô giáo và Do Thái giáo. Điều răng thứ Tám này nghiêm cấm thề gian, chứng dối, hồ đồ phán đoán, nói hành nói xấu, vu oan cáo vạ, tâng bốc dua nịnh, khoe khoang tự đắc, mỉa mai châm biếm, nói sai nói dối. Kitô giáo tôn trọng thanh danh và uy tín của con người cấm chúng ta không được có bất cứ thái độ và ngôn từ nào có thể khiến họ bị tổn thương một cách bất công hay xuyên tạc sự thật.
Các con thương!
Các con hãy nhớ rằng, danh thơm tiếng tốt của một con người là một cái gì linh thiêng cao quí nhất do chính bản thân con người xây dựng qua bao năm học tập và trưởng thành chứ không phải là sự nói dối, thêu dệt nên. Không ai sống dùm cho ai và không ai tạo tiếng tốt được cho ai nếu mọi người chỉ nói dối và lừa gạt lẫn nhau. Các con hãy đừng ăn gian nói dối, đừng hồ đồ phán đoán ai, đừng nói hành nói xấu và vu oan cáo vạ ai, và cũng đừng tâng bốc dua nịnh, khoe khoang tự đắc và mỉa mai châm biếm ai. Các con cũng nên biết rằng những lời nói dối nghiêm trọng làm ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống gia đình và xã hội, đến nền tảng đạo đức nhân loại và đến mối quan hệ giữa người và người.
Xin chúc các con trang bị hành trang vào đời vởi cả tấm lòng trân quí gầy dựng danh thơm tiếng tốt cho nhau và nhất là đừng bao giờ nói dối.
Thương các con
Orange County ngày 15 tháng 5 năm 2012
Ngoan Nguyễn
Views: 0
