Hérode là một nhân vật kỳ lạ. Hérode tuyệt vời và đáng ghét. Y có khả năng thực hiện những hành động đê tiện nhất, tuy nhiên đôi khi y cũng có những cử chỉ cao thượng. Có ý thức về sự cao cả, thật ra y cũng chỉ là một tên man di, từ một nền văn minh mà y hấp thụ kém, y chỉ giữ lại những vẻ hào nhoáng bề ngoài. Nhưng y cực kỳ thông minh! Tài ngoại giao của y khéo léo biết bao! Vào thời kỳ y cai trị, La Mã đang gặp khủng hoảng trầm trọng. César gục ngã dưới những cuộc tấn công của Cassius, người chiếm vị trí của y: Marc-Antoine, kẻ thù của những kẻ sát nhân, lãnh đạo về sau này để rồi sớm bị Octave thay thế. Hérode với toàn bộ chính sách hướng đến La Mã, tìm được biện pháp để giữ được các mối quan hệ tốt đẹp với tất cả những kẻ tham vọng liên tiếp. Đó chính là một trò đùa của sức mạnh cần được khen ngợi. Sau Actium, Octave chiến thắng và xích lại gần Phương Đông. Việc lật ngược thế cờ liên minh của vua Hérode, bạn cũ của Antoine, xứng tầm với một Talleyrand hoặc một Frédéric II. Nếu trong bản thân nhà độc tài này, chỉ có nhà ngoại giao và chỉ huy quân sự biết mở rộng vương quốc của mình hướng đến Transjordanie và phía Bắc với phương tiện nghèo nàn, có thể người ta sẽ thán phục y. Nhưng còn có thứ khác nữa, bởi có quá nhiều khía cạnh, y làm dấy lên nỗi khiếp sợ.
Một dục vọng duy nhất điều khiển cuộc sống này: đam mê ngai vàng, khát vọng cai trị và vì những biện pháp y sử dụng để củng cố ngai vàng, khiến cho tất cả các cuộc nổi dậy chống lại y đều hợp pháp. Càng ngày càng lo lắng và ngờ vực, cuối cùng y phải sống trong mối nghi ngờ mãnh liệt, trong một bầu không khí theo kiểu Macbeth. Trước tiên, y tấn công vào chính gia đình riêng của y. Trong số mười bà vợ của y, Marianne, người vợ được y ưu ái nhất, người vợ mà y có thể nương tựa, và thuộc về truyền thống của dòng họ Macchabée, vì nàng là người Asmonée, bà chết một cách thanh thản và khinh khỉnh vì sự ngờ vực nhỏ nhặt nhất. Các con bà cũng đi theo bà xuống mồ. Thậm chí khi nhà độc tài chỉ còn sống được vài ngày, y vẫn giữ chút ít sức tàn lực kiệt để ra lệnh hành quyết đứa con khác nữa. Auguste đã có lý khi, trong trò chơi chữ Hy Lạp, ông hét to như sau: “Làm con heo của vua Hérode còn đáng giá hơn làm con trai của y!” – uios, con trai; us, con heo – vì là tôi tớ của Giavê, nên Hérode không ăn thịt heo, loại thịt bị lề luật ngăn cấm.
Dĩ nhiên những biện pháp giống nhau được áp dụng cho bất cứ kẻ nào bị nghi ngờ là nuôi dưỡng ý định chống đối. Có một vài nỗ lực nổi loạn dưới triều đại của y. Mỗi lần như thế lại là một lần máu chảy lênh láng. Người ta có thể nào làm theo một cách khác hay không? Ai có thể nói ra điều này. Những người Do Thái oán ghét y; nếu không sợ hãi, chắc chắn họ đã nỗi lên chống lại y. Đó là cái vòng lẩn quẩn của chế độ độc tài. Hérode không có một câu châm ngôn nào khác ngoài câu oderint dum metuant. ( cho họ ghét, miễn là họ sợ ) Khi Cléopâtre đặt Marc-Antoine vào vòng cương tỏa của bà, Hérode, một con người rất ranh ma, đã cho vị tướng La Mã một lời khuyên ngắn gọn và chí lý: “Hãy giết bà ta đi!” Về phần y, khi người phụ nữ quyến rũ Ai Cập mồi chài, y luôn lẫn tránh và nghĩ cách thoát ra, vừa thoát ra khỏi chính y, bạn y và lịch sử. ( Kim Ngân dịch, Daniel-Rops, Histoire Sainte )
Đoạn trích cuốn Thánh Sử của nhà sử học, văn hào, Viện sĩ Hàn Lâm Pháp Daniel Rops, miêu tả khá chi tiết về nhân thân nhà Vua Hêrôđê, trị vì thời Chúa Giêsu giáng sinh. Như thế, ai cũng có thể dễ dàng thấu hiểu lời nói nham hiểm của Hêrôđê nhắn nhủ ba vị đạo sĩ: "Các khanh hãy đi điều tra cẩn thận về Hài Nhi, rồi khi đã gặp thấy, hãy báo tin lại cho Trẫm, để cả Trẫm cũng đến triều bái Người."
Chúa nhật Chúa Hiển Linh hôm nay đánh dấu Ánh Sáng Lòng Thương Xót của Thiên Chúa hào phóng chiếu giãi đến muôn dân, không còn đóng khung trong dân Do Thái. Ngài muốn mọi người, mọi nơi, mọi thời, đều được chung hưởng ánh sáng Tin Mừng, hầu thoát ra bóng đêm hãi hùng chết chóc của thế gian. “Kìa tối tăm đang bao bọc địa cầu, vì u minh phủ kín các dân, nhưng trên mình ngươi Chúa đang đứng dậy, vì vinh quang của Ngài xuất hiện trên mình ngươi. Chư dân sẽ lần bước tìm về sự sáng của ngươi, và các vua hướng về ánh bình minh của ngươi.” ( Is 60, 2-3 )
Ánh Sáng Đức Tin
Nhà đại thiên văn Kepler khám phá ra rằng, vào năm Chúa Giáng sinh, có một hiện tượng bất bình thường xảy ra giữa các vì sao. Ông nói về hai ngôi sao Jupiter và Saturn rằng, bình thường chúng vẫn quay cách đều nhau, năm đó chúng sáp lại gần nhau đến độ ánh sáng của ngôi sao này cộng hưởng với ánh sáng của ngôi sao kia, tạo ra một luồng sáng khác thường và kéo dài đến cả mấy tháng. Phải chăng đó chính là ngôi sao lạ đã dẫn đường cho ba đạo sĩ tìm ra Chúa Hài Nhi? ( Thiên Phúc, Ánh sáng và bóng tối )
Nhưng chắc chắn ánh sáng ngôi sao ấy đã nhóm lên niềm tin mãnh liệt trong lòng, để các ngài có thể can đảm từ bỏ bản thân, vốn chuộng dễ dãi, quen thuộc, tiện nghi, từ bỏ những ràng buộc tình cảm gia đình thân thiết, từ bỏ tất cả danh lợi thụ hưởng, để quyết tâm ra đi tìm Chúa.
Đức Tin là một hồng ân Thiên Chúa ban tặng nhưng không cho bất cứ ai thiện tâm, qua những dấu chỉ từ thiên nhiên, trời đất, trăng sao, từ sự kiện xã hội, hay từ biến cố trong chính đời sống cá nhân. Riêng ba vị đạo sĩ đã nhận ra dấu chỉ, mà tin tưởng Vua Do Thái hạ sinh qua ánh sáng chói lọi của ngôi sao ở Phương Đông.
Đến Giêrusalem, bỗng dưng ngôi sao biến mất, các ngài phải vội vàng, tất tả dò hỏi ngay vua Hêrôđê:"Vua người Do-thái mới sinh ra hiện đang ở đâu? Chúng tôi đã nhận thấy ngôi sao của Người ở Đông phương, và chúng tôi đến để triều bái Người." Trên đường đi tìm Chúa, không thiếu gian nan, khó khăn, thử thách đức tin, khiến con người dễ lạc hướng, lạc đường, bối rối, rơi vào khủng hoảng. Tuy ngôi sao Phương Đông đột nhiên biến mất, nhưng ba đạo sĩ không tắt mất ánh sáng đức tin, buông xuôi, trở về, mà tích cực tìm kiếm giải pháp, tích cực tìm hỏi. Bởi vì “Đức tin không hành động là đức tin chết.” ( Gc 2, 17 )
Ánh Sáng Lời Chúa
Ba vị đạo sĩ không hoài công tìm kiếm Vua người Do Thái. Nhờ vua Hêrôđê triệu tập các thượng tế và kinh sư trong dân lại, tham khảo Kinh Thánh để tìm ra nơi Hài Đồng Giêsu giáng sinh.“Phần ngươi, hỡi Bêlem Épratha, ngươi nhỏ bé nhất trong các thị tộc Giuđa, từ nơi ngươi, Ta sẽ cho xuất hiện một vị có sứ mạng thống lãnh Israel. Nguồn gốc của Người có từ thời trước, từ thuở xa xưa.” ( Mk 5, 1 )
Như vậy, chính Ánh Sáng Lời Chúa soi dẫn các vị tìm đến Chúa. Sẽ tiếp tục dẫn dắt những ai khao khát tìm Chúa. Vì “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi.”( Tv 119,105)
Ánh Sáng Hài Đồng
Nhờ ánh sao tái xuất hiện, ba vị đạo sĩ mừng rỡ vô cùng, đến tận hang đá, sấp mình thờ lạy Chúa Hài Đồng Giêsu, lấy vàng, nhũ hương và mộc dược dâng tiến. Ánh Sáng Chúa Hài Đồng rộng rãi chiếu toả cho các ngài được bình an, niềm vui và hạnh phúc.
“Và khi nhận được lời mộng báo đừng trở lại với Hêrôđê, họ đã qua đường khác trở về xứ sở mình.” Âm mưu vua Hêrôđê hãm hại Chúa Hài Đồng hoàn toàn thất bại, vì Chúa Hài Đồng soi sáng cho các đạo sĩ trở về đường khác, không ghé lại diện kiến nhà vua. Quyền năng Thiên Chúa luôn trổi vượt trên sự dữ. “Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh, dẹp tan phường lòng trí kiêu căng. Chúa hạ bệ những ai quyền thế, Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường.” ( Lc 1, 51-52 )
Ánh Sáng Siêu Sao Hài Đồng âm thầm ngăn chặn vua Hêrôđê phá hỏng công cuộc cứu độ nhân loại. Sau đó, Thánh Giuse được báo mộng, liền vội vã đưa Mẹ Maria và Hài Nhi vượt biên sang Ai Cập, lánh nạn Hêrôđê sát hại trẻ em dưới hai tuổi.
“Đã ra đi phải bất chấp lưỡi thiên hạ đàm tiếu. Ba Đạo sĩ ra đi, hy vọng gặp Chúa Cứu Thế, họ đã gặp; Phanxicô Xaviê ra đi, hy vọng cứu các linh hồn, ông đã gặp; Goretti ra đi, thoát cơn cám dỗ, hy vọng gặp Chúa, Chị đã gặp.” ( Đường Hy Vọng, số 7 )
Lạy Chúa Hài Đồng Giêsu, xin chiếu toả ánh sáng Đức Tin cho chúng con can đảm, bền vững, dấn thân ra đi theo Chúa trung thành, dẫu muôn cám dỗ quyến rũ, dẫu muôn ngàn đau khổ, chế nhạo, khó khăn, thách đố, cấm đoán, khủng bố, ngăn cản. Xin giúp chúng con vượt qua tất cả để được vinh hưởng Lòng Thương Xót vô bến bờ của Thiên Chúa.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tràn đầy hồng ân Chúa Thánh Thần, cũng như hồng phúc của Con Lòng Mẹ, khấn xin Mẹ cầu bầu cho chúng con vững vàng Tin Cậy Mến, luôn tìm đến Lời Chúa, cùng Thánh Thể, để soi sáng, bồi bổ, tăng sức chúng con trên nẻo đường đời, đang bị văn minh sự chết ào ạt vũ bão tấn công. Amen.
AM Trần Bình An
Views: 0