Dr. Lương Huỳnh Ngân chuyển ngữ
Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo Thánh Mát-thêu.
1 Thấy đám đông, Đức Giê-su lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên.
2 Người mở miệng dạy họ rằng:
3 “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó,
vì Nước Trời là của họ.
4 Phúc thay ai hiền lành,
vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp.
5 Phúc thay ai sầu khổ,
vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an.
6 Phúc thay ai khát khao nên người công chính,
vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng.
7 Phúc thay ai xót thương người,
vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương.
8 Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch,
vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa.
9 Phúc thay ai xây dựng hoà bình,
vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.
10 Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính,
vì Nước Trời là của họ.
11 Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại
và vu khống đủ điều xấu xa.
12 Anh em hãy vui mừng hớn hở,
vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.
Quả vậy, các ngôn sứ là những người đi trước anh em cũng bị người ta bách hại như thế.
Trong khoảng thời gian này, rất nhiều người hâm mộ Chúa Giê-su và đi theo Ngài. Đây là lúc Chúa trao ban sứ điệp của Ngài. Thánh Mát-thêu dẫn Lời Chúa Giê-su theo cách các tiên tri thời Cựu Ước: « Người mở miệng dạy họ rằng… ». Cụm chữ « mở miệng dạy » là một phương pháp ngôn ngữ để báo hiệu sự trịnh trọng những gì sắp nói ra. Mười hai thế kỷ trước đó, trên một ngọn núi khác – ở Si-nai – ông Mô-sê cũng đã truyền cho dân chúng những điều răn Thiên Chúa. Trên núi Ga-li-lê này Chúa Giê-su mặc khải xa hơn nữa, Ngài đề nghị sống cách nào để tiếp cận các điều răn ấy. Chúa trình bày sự tương phản, điều mà Thánh Phao-lô sau này nói với các tín hữu thành Cô-rin-tô trong Bài Đọc 2 chúa nhật hôm nay: tương phản giữa sự khôn ngoan Thiên Chúa và sự khôn ngoan con người.
Mỗi câu bắt đầu bằng: « Phúc cho ai ». Trong Cựu Ước, cụm chữ này nói lên một lời ngợi khen, nói cho cùng đây là một lời ngợi khen tốt đẹp nhất. Ông Chouraqui dịch là « trên đường », ngụ ý nói: « Đúng rồi, bạn đang trên đường đến nước trời ». Tôi nghĩ rằng đọc các Phúc Thật là hình dung nhiều con đường dẫn đến Nước Trời. Mỗi người trong chúng ta góp phần nhỏ bé của mình để xây dựng Nước Trời. Trước đám đông, Chúa ngước nhìn mọi người với mắt Thiên Chúa. Chúa nói với các môn đệ: các con hãy nhìn kìa, ở đây có những kẻ nghèo hèn, kẻ đau khổ, những kẻ đói, kẻ khao khát công lý, kẻ xót thương người, những kẻ có lòng trong sạch, những kẻ xây dựng hoà bình, những kẻ bị bách hại… tất cả những tình huống không thuộc về quan niệm hạnh phúc của thế gian. Nhưng những người sống những tình cảnh ấy, Chúa nói, là những người xứng đáng nhất để xây dựng Nước Trời. Chân trời của sự hiện hữu loài người là Nước Trời sẽ đến: tất cả các con đường khiêm nhu của chúng ta đều dẫn đến đó.
Bằng cách này, Chúa Giê-su mời gọi chúng ta hãy soi lại chính chúng ta và nơi kẻ khác, với một cách nhìn khác. Chúa gọi chúng ta nhìn mọi sự với cách nhìn của Thiên Chúa và Ngài dạy chúng ta ngạc nhiên thán phục; Ngài nói cho chúng ta biết Nước Trời ở những nơi mọi người không chờ đợi: tâm hồn nghèo khó, hiền lành, nước mắt, đói, khao khát công lý, bách hại… Điều mặc khải mới này, với cách nhìn con người có vẻ rất nghịch lý, nhưng lại dẫn chúng ta đến một hồng ân vĩ đại. Sự yếu đuối của chúng ta trở thành nguyên liệu cho Nước Trời. Vì lẽ, tất cả những mối Phúc đều chứa đựng trong mối Phúc đầu tiên: « Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ ». Đây không phải để lý tưởng hoá sự nghèo khó vật chất: Thánh Kinh luôn trình bày sự nghèo khó như một sự dữ cần phải nỗ lực đấu tranh. Nhưng trước hết đa số những người trong đám đông theo Chúa Giê-su không phải là người quyền thế hay quan trọng trong xã hội! Nhiều kẻ hay trách Chúa đi với bất cứ ai!
Điều thứ hai, chữ « nghèo » trong Thánh Kinh không bao giờ liên quan đến tài khoản trong ngân hàng: những người nghèo theo nghĩa Thánh Kinh là những người không có lòng kiêu hãnh hay có cách nhìn cao ngạo, như các thánh vịnh thường nói đến. Những người ấy còn được gọi « kẻ lưng khom ». Đó là những kẻ bé nhỏ, những người khiêm nhu trong xứ, theo cách nói các ngôn sứ. Không phải những kẻ no đầy, thỏa mãn, hài lòng về chính mình, họ còn thiếu một cái gì đó. Thì khi ấy Chúa có thể lấp đầy cho họ. Nơi Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô dưới ngòi bút Thánh Mát-thêu chúng ta nhận ra như một tiếng vang bài dụ ngôn người Pha-ri-sêu và người thu thuế: người Pha-ri-sêu hết sức thánh thiện không còn có thể lãnh nhận ơn Cứu Độ Thiên Chúa nữa vì lòng anh tràn đầy chính mình; người thu thuế, có tiếng là tội lỗi, hướng về Chúa và chờ đợi được Ngài cứu rỗi, anh được toại nguyện. Đức tính được nói đến nơi đây, là « tinh thần nghèo khó », đó là: « Hỡi tất cả những ai nghèo hèn trong xứ sở, những kẻ thi hành mệnh lệnh của ĐỨC CHÚA, anh em hãy tìm kiếm Người » (Xp 2, 3), như ngôn sứ Xô-phô-ni-a nói, đó là những kẻ cần đến Thiên Chúa, nhận tất cả nơi Người như món quà. Và tất cả những điều trong các Mối phúc khác (lòng có thể xót thương, tức là tha thứ, cảm thông, xây dựng hòa bình, hiền hậu bất bạo lực, đói ăn, khao khát công lý…) tất cả là quà tặng nhưng không, và chúng ta chỉ có thể cống hiến mọi kỹ năng chúng ta cho Nước Trời chỉ khi chúng ta lãnh nhận với tinh thần ấy. Rốt cuộc, Mối Phúc đầu tiên là mối phúc làm cho chúng ta có thể lãnh nhận tất cả những mối phúc khác. « Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó »: hãy tin tưởng nơi Chúa, Ngài sẽ tràn mọi của cải của Ngài cho bạn, những của cải của Ngài… « Phúc thật », có nghĩa là « rồi mọi người sẽ ao ước được như bạn ».
Tôi có khuynh hướng muốn nói: thế mới là bắt chước Chúa Giê-su. Ngài đúng là có tâm hồn nghèo khó, hiền lành và có tâm hồn trong sạch. Rốt cuộc, xét cho cùng bài Phúc Âm này phác họa chân dung chính Chúa Giê-su. Chúng ta đã từng thấy Ngài hiền lành và có lòng xót thương, trắc ẩn với kẻ bần cùng và tha thứ các đao phủ của mình, khóc vì sự đau khổ của người này, trên sự vô tâm của kẻ khác. Đói khát công chính và chấp nhận bị bách hại và nhất là bất cứ trong tình huống nào cũng có tâm hồn nghèo khó, có nghĩa là chờ đợi tất cả từ Chúa Cha và cảm tạ Ngài: « vì Cha đã giấu không cho bậc khôn ngoan thông thái biết những điều này, nhưng lại mặc khải cho những người bé mọn » (Mt 11, 25)
Chúng ta có thể đọc bài này ngược lại, như bài miêu tả Nước Trời: là nơi trị vì của sự khiêm nhu, hiền lành, niềm vui, công chính, lòng biết xót thương, tâm hồn trong sạch, bình an. Nhưng, thực ra sở dĩ Cựu Ước rất gắn bó với Đất Thánh vì ở đấy có ơn gọi là hình ảnh của Nước Trời dưới thế này, nơi của tình huynh đệ, của hoà bình và công chính. Đúng lúc chúng ta đang nói đến Năm Thánh, có lẽ cũng nên nhớ rằng, tất cả nơi chúng ta trú ngụ cũng có ơn gọi là hình ảnh của Nước Trời, nơi chúng ta sống các Mối Phúc Thật.
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
Hiệu đính: Phêrô Nguyễn Thế Hoằng
Views: 0
