Dr. Lương Huỳnh Ngân chuyển ngữ
Trích sách Các Vua quyển thứ nhất.
10 Ông liền đứng dậy đi Xa-rép-ta. Khi đến cổng thành, ông thấy có một bà goá đang lượm củi. Ông gọi bà ấy và nói: “Bà làm ơn đem bình lấy cho tôi chút nước để tôi uống. 11 Bà ấy liền đi lấy nước. Ông gọi bà và nói: “Bà làm ơn lấy cho tôi miếng bánh nữa! ” 12 Bà trả lời: “Có ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa hằng sống của ông tôi thề là tôi không có bánh. Tôi chỉ còn nắm bột trong hũ và chút dầu trong vò. Tôi đang đi lượm vài thanh củi, rồi về nhà nấu nướng cho tôi và con tôi. Chúng tôi sẽ ăn rồi chết.” 13 Ông Ê-li-a nói với bà: “Bà đừng sợ, cứ về làm như bà vừa nói. Nhưng trước tiên, bà hãy lấy những thứ đó mà làm cho tôi một chiếc bánh nhỏ, và đem ra cho tôi, rồi sau đó bà sẽ làm cho bà và con bà. 14 Vì ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của Ít-ra-en phán thế này:
“Hũ bột sẽ không vơi
vò dầu sẽ chẳng cạn
cho đến ngày ĐỨC CHÚA
đổ mưa xuống trên mặt đất.”
15 Bà ấy đi và làm như ông Ê-li-a nói; thế là bà ấy cùng với ông Ê-li-a và con bà có đủ ăn lâu ngày. 16 Hũ bột đã không vơi, vò dầu đã chẳng cạn, đúng như lời ĐỨC CHÚA đã dùng ông Ê-li-a mà phán. Hồi sinh đứa con của bà goá. (1V17, 10-16)
Tiên tri Ê-li-a là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất trong Cựu Ước. Sau này, Thánh Kinh nói về ngài rằng: «1 Rồi ông Ê-li-a xuất hiện, ông là vị ngôn sứ chẳng khác nào ngọn lửa, lời của ông tựa đuốc cháy bừng bừng » (Hc 48,1).
Dù ngài để lại trong ký ức những điều kỳ diệu (người ta đồn rằng ông không chết nhưng được rước về trời trên một chiến xa bằng lửa), Ê-li-a cũng có những giờ phút thất vọng và rối loạn. Thì ra, đây là một trong những giây phút ấy. Lý do là công việc của Ê-li-a là công việc khó nhất. Ông xuất hiện ở Vương Quốc Miền Bắc trong hai bối cảnh thê thảm.
Trước hết, chính sách giao ước của vua Ít-ra-en đối với vua xứ Phê-ni-xi, mở cửa cho bội giáo. Một khi cưới bà I-dê-ven, con vua xứ Tia, vua A-kháp không thể nào tránh được việc rước sự thờ phượng bụt thần vào cung điện của ông, thành phố của ông, ít lâu sau đó sẽ đến dân tộc của ông. Người hoàng hậu trẻ tuổi ngoại giáo, cùng với bà, hội nhập những phong tục tập quán, những lời kinh kệ, những pho tượng, những người tư tế của bà. Để làm vui lòng vợ, vua A-kháp bội phản lại tôn giáo của chính mình và ông thẳng thừng cho xây một cái đền thờ thần Ba-an trong kinh đô của ông, tại chính Sa-ma-ri.
Tất nhiên là A-kháp và Ê-li-a rồi phải chạm trán nhau. Thánh Kinh kể lại cho chúng ta, họ mắng nhau như thế nào khi họ gặp nhau?
A-kháp cho Ê-li-a là « Tên mang hoạ cho Ít-ra-en » (1V 18, 17) và Ê-li-a trả lời lại với vua : người mang hoạ cho Ít-ra-en chính là ngài, vì tất cả những tai ương đang phủ lấy dân chúng là chính do lỗi của ngài !
Điều thứ hai, tai họa, một nạn hạn hán sắp giáng xuống cả xứ, thời ấy hạn hán đồng nghĩa với nạn đói, khủng hoảng kinh tế và người nghèo càng nghèo thêm, vì đó là những người không có điều kiện dự trữ lương thực.
Trong bối cảnh ấy, chiến tranh tôn giáo giữa Ê-li-a, vị ngôn sứ của Thiên Chúa và I-dê-ven, bà hoàng hậu ngoại đạo sẽ trở thành một cuộc thử thách phi thường xem ai nắm lấy chân lý!
Ai? Chúa của Ít-ra-en hay thần Ba-an có thể khắc phục được sức mạnh của thiên nhiên?
Ai có thể ra lệnh cho lửa từ trời thiêu đốt, hay ban nước nguồn tươi mát khắp đồng xanh?
Đó là cuộc thách đấu vĩ đại trên núi Cát-men.
Ê-li-a thắng được trận đầu, nhưng từ nay, dù đi đâu ông cũng không tránh được sự giận dữ của I-dê-ven, vì thế ông bị ép đi lưu đày. Đây là một hình thức nghèo khó, vì thành Xa-rếp-ta không thuộc Ít-ra-en. Bị bách hại ngay trong xứ của mình, ngôn sứ Ê-li-a lánh nạn nơi nước ngoài, gần Xi-đôn, trên bờ Địa-trung-hải.
Bài hôm nay cho thấy ông buộc phải đi ăn xin một người phụ nữ vô danh : « Bà làm ơn lấy cho tôi miếng bánh nữa! ». Một người ăn mày, nhưng là người ăn mày được Chúa điều khiển từ xa, thật vậy : khi Chúa loan báo hạn hán, Ngài cũng chỉ cách cho ông lẩn tránh. Đến một dòng suối phía đông sông Gio-đan tạm thời cho ông nước uống và cho quạ đến nuôi ông ăn. Khi suối đã cạn, Chúa khuyên ông thêm: « 9 “Ngươi hãy đứng dậy đi Xa-rếp-ta, thuộc Xi-đôn, và ở lại đấy. Này Ta truyền cho một bà goá ở đó nuôi ngươi. » (1V 17, 9). Dĩ nhiên Ê-li-a vâng lời, thì đây, ông đang ở Xi-đôn buộc phải xin ăn.
Người đàn bà góa cũng nghèo, câu này của bài cũng đủ nói lên điều đó : « Có ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa hằng sống của ông tôi thề là tôi không có bánh. Tôi chỉ còn nắm bột trong hũ và chút dầu trong vò. Tôi đang đi lượm vài thanh củi, rồi về nhà nấu nướng cho tôi và con tôi. Chúng tôi sẽ ăn rồi chết ».
Nhưng khi Chúa nói, phải dám tin cậy; đó là vai trò của ngôn sứ phải nhắc lại điều ấy : « Bà đừng sợ, cứ về làm như bà vừa nói. Nhưng trước tiên, bà hãy lấy những thứ đó mà làm cho tôi một chiếc bánh nhỏ, và đem ra cho tôi, rồi sau đó bà sẽ làm cho bà và con bà.
14 Vì ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của Ít-ra-en phán thế này: “Hũ bột sẽ không vơi vò dầu sẽ chẳng cạn cho đến ngày ĐỨC CHÚA đổ mưa xuống trên mặt đất. ». Những gì sau đó xảy ra thật tuyệt vời về thần học cũng như về văn học.
« 16 Hũ bột đã không vơi, vò dầu đã chẳng cạn, đúng như lời ĐỨC CHÚA đã dùng ông Ê-li-a mà phán ».
Thế nhưng muốn được như thế, bà goá xứ Xa-rếp-ta – một lần nữa là một lương dân – đã liều tính mạng của mình (vì bà đã cho tất cả những gì ít ỏi bà còn lại) chỉ vì nghe theo lời Chúa Ít-ra-en.
Ý định của tác giả bài này quá rõ ràng: dân được hưởng mọi ân huệ của Thiên Chúa nên lấy làm gương nơi một vài người lương.
Trong khi đó, từ nay dân được Chúa chọn, chết đói và đau khổ, tôn thờ bụt thần trên đất nước mình, thì những người lương, được hưởng những món quà hậu hỉ của Thiên Chúa, chỉ vì họ có lòng tin.
Và người phụ nữ Xa-rếp-ta còn được nghe Chúa nói (Chúa ra lệnh bà tiếp tế vị ngôn sứ) : điều này muốn nói Lời của Chúa cũng vang lên trong đất ngoại, chúng ta hãy nhắc nhau điều này!
Về sau Chúa Giê-su cũng không làm cho người đương thời của Ngài hài lòng mấy, khi nhắc lại giai đoạn Xa-rếp-ta này (Lc 4, 25-26).
Trong các sách sau cùng của Cựu Ước (Thư các Vua I cũng thuộc về loại này), các người ngoại được lấy làm gương mẫu: Như thế chúng ta hiểu rằng ơn Cứu Độ của Chúa dành cho cả nhân loại chứ không chỉ riêng cho Ít-ra-en.
Cuối cùng bài học lớn lao của bài đọc hôm nay là sự chăm sóc ân cần của Chúa dành cho những ai tin cậy vào Ngài:
người ngôn sứ tin đến nỗi liều mình bị bách hại;
người đàn bà goá liều mình cho hết những gì mình có dù là rất ít ỏi…
Người này cũng như người kia nằm trong tay Thiên Chúa. Người này cũng như người kia sẽ được bù lấp ngoài sức tưởng tượng của mình.
Lời chú : Thành Xa-rếp-ta hiện là Sarafand, cách Xi-đôn 15km về phía Nam.
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
Hiệu đính : Khổng Nhuận
Views: 0
