Dr. Lương Huỳnh Ngân chuyển ngữ
Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo Thánh Mát-thêu
1 Khi Đức Giê-su ra đời tại Bê-lem, miền Giu-đê, thời vua Hê-rô-đê trị vì, có mấy nhà chiêm tinh từ phương Đông đến Giê-ru-sa-lem,
2 và hỏi: “Đức Vua dân Do-thái mới sinh, hiện ở đâu? Chúng tôi đã thấy vì sao của Người xuất hiện bên phương Đông, nên chúng tôi đến bái lạy Người.”
3 Nghe tin ấy, vua Hê-rô-đê bối rối, và cả thành Giê-ru-sa-lem cũng xôn xao.
4 Nhà vua liền triệu tập tất cả các thượng tế và kinh sư trong dân lại, rồi hỏi cho biết Đấng Ki-tô phải sinh ra ở đâu.
5 Họ trả lời: “Tại Bê-lem, miền Giu-đê, vì trong sách ngôn sứ, có chép rằng:
6 “Phần ngươi, hỡi Bê-lem, miền đất Giu-đa, ngươi đâu phải là thành nhỏ nhất của Giu-đa, vì ngươi là nơi vị lãnh tụ chăn dắt Ít-ra-en dân Ta sẽ ra đời.”
7 Bấy giờ vua Hê-rô-đê bí mật vời các nhà chiêm tinh đến, hỏi cặn kẽ về ngày giờ ngôi sao đã xuất hiện.
8 Rồi vua phái các vị ấy đi Bê-lem và dặn rằng: “Xin quý ngài đi dò hỏi tường tận về Hài Nhi, và khi đã tìm thấy, xin báo lại cho tôi, để tôi cũng đến bái lạy Người.”
9 Nghe nhà vua nói thế, họ ra đi. Bấy giờ ngôi sao họ đã thấy ở phương Đông, lại dẫn đường cho họ đến tận nơi Hài Nhi ở, mới dừng lại.
10 Trông thấy ngôi sao, họ mừng rỡ vô cùng.
11 Họ vào nhà, thấy Hài Nhi với thân mẫu là bà Ma-ri-a, liền sấp mình thờ lạy Người. Rồi họ mở bảo tráp, lấy vàng, nhũ hương và mộc dược mà dâng tiến.
12 Sau đó, họ được báo mộng là đừng trở lại gặp vua Hê-rô-đê nữa, nên đã đi lối khác mà về xứ mình.
Tất cả chúng ta thiết tưởng đều biết truyện «Ba Vua», nhưng nếu chúng ta phải kể lại cho trẻ em, nên đọc lại bài này trước. Chúng ta sẽ thấy không phải là vua, có lẽ không phải có ba người, mà cũng không ai biết họ thuộc dân tộc màu da nào. Tất cả những chi tiết rõ ràng về sự kiện này, về sau được tưởng tượng thêm vào, dần dần các nghệ sĩ muốn biểu tượng hình ảnh này.
Vì thế, chúng ta nên theo Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo Thánh Mát-thêu, chứ không theo huyền thọai về sự kiện này. Đọc lại bài Phúc Âm, tôi thầm nói câu truyện hình như không mấy lạ kỳ như trước kia! Hay đúng hơn, điều lạ kỳ không ở chúng ta tưởng; thật ra, các nhà chiêm tinh lên đường theo một ngôi sao lạ mới xuất hiện, thì đâu có gì đáng ngạc nhiên: chiêm tinh và đoán số thời nào cũng có. Điều kỳ quặc không ở đấy; và hơn nữa, vua Hê-rô-đê Cả là người có tính đặc biệt lo lắng, rất quan tâm đến câu truyện ngôi sao này…Thêm nữa, trong xứ Pa-lét-tin, từ lời tiên tri Bi-lơ-am (Ds 24, 17), mọi người chờ đợi vương triều của Đấng Mê-si-a, sẽ được một ngôi sao xuất hiện báo hiệu. Bi-lơ-am đã tuyên bố rất long trọng: «17 Tôi thấy nó, nhưng bây giờ chưa phải lúc, tôi nhìn, nhưng chưa thấy nó kề bên; một vì sao xuất hiện từ Gia-cóp». Nói với Hê-rô-đê về một vì sao sẽ xuất hiện… điều này chỉ làm ông hoảng sợ!
Tình thế không mấy bình thường, đáng làm cho Hê-rô-đê lắng tai nghe. Thử đặt vào địa vị của Hê-rô-đê xem; ông ta là người Do Thái, là vua Do Thái, nhưng chỉ làm vua nhờ quyền thế của vương triều La-mã, và chỉ do quân La-mã mà thôi… Ông ta rất hãnh diện về danh hiệu của mình, và hết sức ganh ghét những ai che bóng ông: cũng đừng quên, ông từng ám sát vợ, anh em vợ và gia đình vợ mình. Ông còn cho tàn sát chính những đứa con trai của mình, đứa nào được một chút lòng dân. Hê-rô-đê giết vì ganh tị! Thế mà có tiếng đồn trong thành: những chiêm tinh xứ ngoài đến từ xa, và hình như họ nói: chúng tôi thấy xuất hiện một ngôi sao lạ thường, chúng tôi biết rằng, đây là điềm báo hiệu một hài nhi – vua mới được sinh ra… Chắc chắn là vua Do Thái thật sự vừa mới sinh. Thử tưởng tượng xem, cơn thịnh nộ và sự lo lắng của Hê-rô-đê như thế nào!
Hơn nữa, rất có thể, Thánh Mát-thêu cho chúng ta tóm lược cả một đời Chúa Giê-su, vì suốt đời Ngài gặp sự đối kháng, cùng những cơn giận của chính quyền và giáo quyền. Khi Thánh sử nói: «vua Hê-rô-đê bối rối, và cả thành Giê-ru-sa-lem cũng xôn xao»; tôi nghĩ đây là một cách nói làm nhẹ đi những điều ấy! Dĩ nhiên, Hê-rô-đê không tỏ ra giận dữ; phải dùng thủ đoạn: thế nào ông cũng cần phải có những thông tin về hài nhi này, một kẻ địch tiềm năng… Vì thế ông tìm hiểu.
Đầu tiên, ông muốn biết ở chỗ nào. Thánh Mát-thêu nói, ông ta cho triệu tập các thượng tế, kinh sư và hỏi xem Đấng Mê-si-a sinh ra ở đâu? Câu trả lời rất rõ ràng. Trong Thánh Kinh, tiên tri Mi-kha đã nói Đấng Mê-si-a sẽ sinh ra ở Bê-lem… Nơi này biết rồi; kế tiếp, ông tìm hiểu tuổi hài nhi, vì ông đã có thâm ý muốn loại trừ. Ông triệu tập các nhà chiêm tinh để hỏi xem ngôi sao xuất hiện khi nào? Không biết được câu trả lời, nhưng đoạn sau giúp chúng ta đoán ra được: Hê-rô-đê loại bỏ tất cả những trẻ dưới hai tuổi, trừ hao rộng như thế để chắc chắn không sai. Ông đã quyết định như thế! Bấy giờ ông tỏ ra ngọt ngào tiễn các nhà chiêm tinh đi Bê-lem, họ sẽ trở lại nói, xem có điều chi đáng ngại không.
Nhân dịp này, các bạn biết rằng, đây là một trong những dấu hiệu hiếm có về ngày sanh của Chúa Giê-su! Ngày chết vua Cả Hê-rô-đê là năm thứ 4 trước CN (ông sống từ năm 73 đến năm 4 trước CN). Chính vì ông ta cho giết tất cả hài nhi dưới hai tuổi: tức là các trẻ sinh giữa năm 6 và 4 trước CN; như thế, có lẽ, Chúa sanh ra giữa năm 6 và năm 5 (trước CN).
Chỉ từ thế kỷ thứ VI, khi người ta muốn tính đếm lịch – thật là chính đáng – từ ngày sinh Chúa Giê-su (Không từ lịch do đế quốc La-mã), mới có sự nhầm lẫn!
Tôi xin trở lại lời Tiên tri Mi-kha. Điều Thánh Mát-thêu trích Lời Chúa không làm chúng ta ngạc nhiên; ngài thường làm như thế. Ngược lại, điều đáng ngạc nhiên là khi trích câu ấy, thánh nhân lại biến đổi. Biết rằng, người Do Thái kính trọng Thánh Kinh như thế nào, luôn chú ý, không bao giờ thể hiện lại một cách không chính xác, thì đây, hẳn ngài cố tình như thế. Tiên tri Mi-kha nói: «1 Phần ngươi, hỡi Bê-lem Ép-ra-tha, ngươi nhỏ bé nhất trong các thị tộc Giu-đa, từ nơi ngươi, Ta sẽ cho xuất hiện một vị có sứ mạng thống lãnh Ít-ra-en.» (Mk 5, 1) (Có nhiều sách chép: «ngươi nhỏ bé, bé quá, không xứng được gọi là thị tộc») và Thánh Mát-thêu lại nói ngược lại: «Phần ngươi, hỡi Bê-lem, miền đất Giu-đa, ngươi đâu phải là thành nhỏ nhất của Giu-đa, vì ngươi là nơi vị lãnh tụ chăn dắt Ít-ra-en dân Ta sẽ ra đời.» Điều này để nhấn mạnh, sự kiện hài nhi – vua được sinh ra mang lại một vương miện mới cho Bê-lem.
Tôi xin trở về với Bê-lem: thế gian bị đảo ngược. Thì đây, là điều kỳ quặc của bài chúng ta đang đọc. Thứ nhất, vua Do-thái không phải người chúng ta nghĩ: có một vị vua ở Giê-ru-sa-lem, nhưng các nhà chiêm tinh không quỳ bái lạy trước vua này. Kế đến, chúng ta chứng kiến một sự chạm mặt quá thật kỳ lạ: một bên là các nhà chiêm tinh, là những người dân ngọai; phía bên kia là những đại diện giáo quyền Do Thái, những người am hiểu việc Chúa, biết những lời hứa của Thiên Chúa, có thể đọc lên không sai những lời tiên tri… Thế mà, chính những người ngoại đầu tiên biết nhận ra Đấng Mê-si-a đến, và biết lên đường đến với Ngài. Thánh Mát-thêu nhấn mạnh: lời hứa Đấng Mê-si-a là cho dân Do Thái, và tất cả những lời tiên tri là để chuẩn bị, nhưng khi Đấng Mê-si-a đến, họ không nhận ra. Thực ra, bài tường thuật các chiêm tinh này, để minh họa câu trong Lời Tựa Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo Thánh Gio-an: «11 Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận.» (Ga 1, 11)
Hơn thế nữa, qua các món quà của các chiêm tinh, mầu nhiệm Đấng Mê-si-a được mặc khải.
Thật vậy, vàng nói lên Ngài là vua; vàng là kim loại quý, biếu cho các vua. Nhũ hương nói lên Ngài là Thiên Chúa; trước đền thờ người ta thắp nhũ hương. Sau cùng, mộc dược thường để ướp xác, nói lên Ngài là người, cũng phải chết. Chúng ta thường nói, «sự thật xuất phát từ miệng trẻ thơ»… Còn Thánh Mát-thêu nói với chúng ta: có khi sự thật xuất phát từ miệng người ngoại!
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
Hiệu đính: Phêrô Nguyễn Thế Hoằng
Views: 0
