Dr. Lương Huỳnh Ngân chuyển ngữ
«Con trẻ lớn lên đầy khôn ngoan»
Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo Thánh Lu-ca.
22 Khi đã đến ngày lễ thanh tẩy của các ngài theo luật Mô-sê, bà Ma-ri-a và ông Giu-se đem con lên Giê-ru-sa-lem, để tiến dâng cho Chúa,
23 như đã chép trong Luật Chúa rằng: “Mọi con trai đầu lòng phải được gọi là của thánh, dành cho Chúa”,
24 và cũng để dâng của lễ theo Luật Chúa truyền, là một đôi chim gáy hay một cặp bồ câu non.
25 Hồi ấy ở Giê-ru-sa-lem, có một người tên là Si-mê-ôn. Ông là người công chính và sùng đạo, ông những mong chờ niềm an ủi của Ít-ra-en, và Thánh Thần hằng ngự trên ông.
26 Ông đã được Thánh Thần linh báo cho biết là ông sẽ không thấy cái chết trước khi được thấy Đấng Ki-tô của Đức Chúa.
27 Được Thần Khí thúc đẩy, ông lên Đền Thờ. Vào lúc cha mẹ Hài Nhi Giê-su đem con tới để chu toàn tập tục Luật đã truyền liên quan đến Người,
28 thì ông ẵm lấy Hài Nhi trên tay, và chúc tụng Thiên Chúa rằng:
29 “Muôn lạy Chúa, giờ đây theo lời Ngài đã hứa, xin để tôi tớ này được an bình ra đi.
30 Vì chính mắt con được thấy ơn cứu độ
31 Chúa đã dành sẵn cho muôn dân:
32 Đó là ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Ít-ra-en Dân Ngài.”
33 Cha và mẹ Hài Nhi ngạc nhiên vì những lời ông Si-mê-ôn vừa nói về Người.
34 Ông Si-mê-ôn chúc phúc cho hai ông bà, và nói với bà Ma-ri-a, mẹ của Hài Nhi: “Thiên Chúa đã đặt cháu bé này làm duyên cớ cho nhiều người Ít-ra-en ngã xuống hay đứng lên. Cháu còn là dấu hiệu cho người đời chống báng;
35 và như vậy, những ý nghĩ từ thâm tâm nhiều người sẽ lộ ra. Còn chính bà, một lưỡi gươm sẽ đâm thâu tâm hồn bà.”
36 Lại cũng có một nữ ngôn sứ tên là An-na, con ông Pơ-nu-ên, thuộc chi tộc A-se. Bà đã nhiều tuổi lắm. Từ khi xuất giá, bà đã sống với chồng được bảy năm,
37 rồi ở goá, đến nay đã tám mươi tư tuổi. Bà không rời bỏ Đền Thờ, những ăn chay cầu nguyện, sớm hôm thờ phượng Thiên Chúa.
38 Cũng vào lúc ấy, bà tiến lại gần bên, cảm tạ Thiên Chúa, và nói về Hài Nhi cho hết những ai đang mong chờ ngày Thiên Chúa cứu chuộc Giê-ru-sa-lem.
39 Khi hai ông bà đã làm xong mọi việc như Luật Chúa truyền, thì trở về nơi cư ngụ là thành Na-da-rét, miền Ga-li-lê.
40 Còn Hài Nhi ngày càng lớn lên, thêm vững mạnh, đầy khôn ngoan, và hằng được ân nghĩa cùng Thiên Chúa.
Một lần nữa, đây là một bài tường thuật được sáng tác một cách tỉ mỉ. Đầu tiên Thánh Lu-ca xác định như hai điều hiển nhiên đi đôi với nhau ắt phải có; trước hết là Lề Luật, kế đó là Thần Khí. Trong những câu đầu từ câu 22 đến 24, ngài lặp lại ba lần chữ Luật Chúa. Có thể nói cuộc đời của hài nhi bắt đầu dưới dấu hiệu của Luật Chúa.
Cũng phải nói rõ ngay: Khi Thánh Lu-ca nói đến Luật Ít-ra-en, trước tiên ngài không nghĩ đến một loạt điều răn được viết trong Thánh Kinh hay truyền khẩu, những gì phải làm hay không được làm… Có thể thay thế chữ Luật Chúa bằng Đức Tin Ít-ra-en. Cuộc đời của Thánh Giu-se và Mẹ Ma-ri-a và dĩ nhiên của hài nhi – được hoàn toàn dìm đắm trong đức tin, sự chờ đợi của toàn dân tộc, và khi Thánh Gia lên trình diện Đền Giê-ru-sa-lem để tuân theo tập quán Ít-ra-en, đó cũng là một hành động sốt sắng sùng đạo.
Rồi đến phiên ông Si-mê-ôn nhập cuộc, dưới sự thôi thúc của Thần Khí (điều này cũng được lặp lại ba lần). Và chính Thần Khí linh ứng cho ông Si-mê-ôn mạc khải huyền nhiệm của hài nhi này «chính mắt con được thấy ơn cứu độ» (c30)
Vì thế sứ điệp đầu tiên của Thánh Lu-ca là: Sự cứu độ nhân loại phát sinh từ phạm vi Luật Ít-ra-en, cũng trong phạm vi ấy Ngôi Lời nhập thể; tóm lại đó là kế hoạch yêu thương được hoàn tất.
Ông Si-mê-ôn «mong chờ niềm an ủi của Ít-ra-en» (c25, còn bà An-na), (và tôi tưởng còn nhiều người như thế nữa) «mong chờ ngày Thiên Chúa cứu chuộc Giê-ru-sa-lem» (c38). Rõ ràng, cả hai ông bà tỏ ra toại nguyện. Thế nhưng, những từ ngữ «an ủi Ít-ra-en» và «cứu chuộc Ít-ra-en» trong Cựu Ước chỉ định Đấng Mê-si-a. Chính xác vai trò của Đấng Mê-si-a là cứu độ, mang lại sự giải thoát và an ủi vĩnh viễn. Thánh Lu-ca đang dùng cách úp mở nói cho chúng ta – có thể úp mở đối với chúng ta, nhưng rất rõ ràng cho những người quen thuộc Cựu Ước – hài nhi là Đấng Mê-si-a mọi người chờ mong. Lời ông Si-mê-ôn nói lên điều ấy: «Muôn lạy Chúa, giờ đây theo lời Ngài đã hứa, xin để tôi tớ này được an bình ra đi. Vì chính mắt con được thấy ơn cứu độ Chúa đã dành sẵn cho muôn dân: Đó là ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Ít-ra-en Dân Ngài.» (c29-32). Thánh Lu-ca ghi lại nữ Tiên tri An-na xác định điều này: «bà tiến lại gần bên, cảm tạ Thiên Chúa, và nói về Hài Nhi cho hết những ai đang mong chờ ngày Thiên Chúa cứu chuộc Giê-ru-sa-lem.» (c38).
Những lời ông Si-mê-ôn đều nhắc lại kế hoạch Thiên Chúa: «chính mắt con được thấy ơn cứu độ Chúa đã dành sẵn cho muôn dân» (c30,31). Tất cả Cựu Ước là lịch sử của sự chuẩn bị lâu dài, kiên nhẫn của Thiên Chúa để cứu độ nhân loại. Và đây là sự cứu độ cả nhân loại chứ không chỉ riêng dân tộc Ít-ra-en. Ông Si-mê-ôn xác định rõ ràng: «Đó là ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Ít-ra-en Dân Ngài.» (c32). Vinh quang cho Ít-ra-en là được chọn không chỉ cho dân tộc họ mà còn cho toàn nhân loại. Theo đà tiến hoá của lịch sử, Cựu Ước tiệm tiến mạc khải dự án cứu độ của Thiên Chúa gồm toàn nhân loại.
Suốt câu truyện này xảy ra trong Đền Giê-ru-sa-lem. Điều này chủ yếu dưới mắt Thánh Lu-ca là: Đây rồi, chúng ta đang chứng kiến Chúa Giê-su, Thiên Chúa, Đấng Cứu Độ vinh hiển tiến vào Đền Giê-ru-sa-lem. Đấng Mê-si-a rõ ràng phát xuất từ dân Ngài chọn, Ngài đảm nhận hai quy chế chủ yếu, Lề Luật và Đền Thánh. Ngược lại, không đoạn nào Thánh Lu-ca nói về Thần Khí ngự trên Ngài, dù rằng đó là tính đặc trưng của Đấng Mê-si-a – nhưng Thánh nhân nói rất rõ ràng trong bài tường thuật Truyền Tin. Trong bài, sự hiện diện của Chúa Thánh Thần trên Hài Nhi được ngụ ý trong những ám chỉ về Người Tôi Trung.
Điều đáng ngạc nhiên khác, không một lần nào trong đoạn này Thánh Lu-ca giới thiệu Chúa Giê-su cho chúng ta như vua dòng dõi Đa-vít, chẳng hạn như trong bài Truyền Tin và Giáng Sinh. Những chi tiết nói rõ về Bê-lem, ngai vua cha Ngài, vương triều vô tận… là những điều ám chỉ tính vương giả của Đấng Mê-si-a. Trong bài này, Thánh Lu-ca chọn mạc khải cho chúng ta một phương diện khác của mầu nhiệm Đấng Mê-si-a: Đấng Mê-si-a – Tôi Trung; và rõ ràng khi viết những dòng chữ này, Thánh Sử được dìm đắm trong bầu khí những bài ca Người Tôi Trung trong sách Tiên tri I-sa-i-a.
Chúng ta nên đọc lại cùng với bốn bài ca Người Tôi Trung, song song với bài này của Thánh Lu-ca. Ví dụ như: «Đây là người tôi trung Ta nâng đỡ, là người Ta tuyển chọn và quý mến hết lòng» (Is 42,1) hay là «ĐỨC CHÚA đã gọi tôi từ khi tôi còn trong lòng mẹ,» (Is 49,1) và thêm nữa, trong «Sáng sáng Người đánh thức, Người đánh thức tôi để tôi lắng tai nghe như một người môn đệ.» (Is 50,4). Như một tiếng vang, Thánh Lu-ca kết thúc bài tường thuật: «Còn Hài Nhi ngày càng lớn lên, thêm vững mạnh, đầy khôn ngoan, và hằng được ân nghĩa cùng Thiên Chúa.» (c40)
Đây là một tiếng vang khác với sách Tiên tri I-sa-i-a: «Người đã làm cho miệng lưỡi tôi nên như gươm sắc bén, giấu tôi dưới bàn tay của Người. Người đã biến tôi thành mũi tên nhọn» (Is 49,2), và với Thánh Lu-ca thì «Cháu còn là dấu hiệu cho người đời chống báng; và như vậy, những ý nghĩ từ thâm tâm nhiều người sẽ lộ ra. Còn chính bà, một lưỡi gươm sẽ đâm thâu tâm hồn bà.» (c34b,35) Dĩ nhiên, chúng ta nhận ra đây những nét của định mệnh Người Tôi Trung đau khổ.
Sau cùng, vẫn trong sách Tiên tri I-sa-i-a: «Ta là ĐỨC CHÚA, Ta đã gọi ngươi, vì muốn làm sáng tỏ đức công chính của Ta. Ta đã nắm tay ngươi, đã gìn giữ ngươi và đặt làm giao ước với dân» (Is 42,) hay là: «…này Ta đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ của Ta đến tận cùng cõi đất.» (Is 49,6). Và Thánh Lu-ca thì nói: «Vì chính mắt con được thấy ơn cứu độ Chúa đã dành sẵn cho muôn dân: Đó là ánh sáng soi đường cho dân ngoại, là vinh quang của Ít-ra-en Dân Ngài.» (c30,31,32)
Phần thứ hai của lời tuyên bố ông Si-mê-ôn, làm nổi bật lên một đặc tính của Đấng Mê-si-a: «Thiên Chúa đã đặt cháu bé này làm duyên cớ cho nhiều người Ít-ra-en ngã xuống hay đứng lên. Cháu còn là dấu hiệu cho người đời chống báng» (c34). Đây là ám chỉ đến hòn đá góc tường của người tín hữu được nói lên trong sách Tiên tri I-sa-i-a, được trở thành nền móng. (Is 28,16)
An ủi Ít-ra-en, cứu độ Ít-ra-en, đá góc tường… Hài nhi này chính là Đấng Mê-si-a, mọi người chờ mong, nghĩa là Đấng mang lại sự Cứu Độ. Như sách I-sa-i-a cũng nói: «nhờ người, ý muốn của ĐỨC CHÚA sẽ thành tựu» (Is 53,10). Thế nhưng, từ ông Áp-ra-ham, ý muốn của Thiên Chúa là mọi gia đình trên cõi đất được cứu độ.
***
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: Sách L’ intelligence des Ecritures Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
Hiệu đính: Phêrô Nguyễn Thế Hoằng
Views: 0
